Co to jest Sankcja kredytu darmowego (SKD)?
Zanim udzielę odpowiedzi na zadane wyżej pytanie, wyjaśnię znaczenie kilku podstawowych pojęć, których prawidłowe stosowanie ułatwi Ci zrozumienie kwestii prezentowanych w treści poniżej. Zastrzegam, że pojęcia używane zarówno w aktach prawnych związanych ze stosowaniem sankcji kredytu darmowego, jak i innych dokumentach np. umowach, zostaną tu opisane w rozumieniu potocznym, w taki sposób, w jaki posługuje się nimi Konsument w życiu codziennym. Zastrzegam również, że poniższe definicje zostały sformułowane i mogą być interpretowane wyłącznie na potrzeby tego artykułu, w zakresie tematów w nim poruszanych:
- umowa kredytu / pożyczki – stosunek prawny, na podstawie którego kredytodawca / pożyczkodawca oddaje do swobodnej dyspozycji kredytobiorcy / pożyczkobiorcy określoną w umowie sumę pieniędzy, na określny czas (okres kredytowania), za określnym wynagrodzeniem obejmującym odsetki, prowizje, opłaty (dalej w treści zamiennie: Umowa).
- umowa kredytu konsumenckiego – umowa kredytu / pożyczki regulowana zapisami ustawy z dnia 12 maja 2011r. o kredycie konsumenckim (dalej w treści: Ustawa).
Główne cechy wyróżniające kredyt konsumencki:
- Wysokość kredytu (całkowita kwota kredytu): nie większa niż 255 550 zł., wyjątek: jeżeli kredyt jest przeznaczony na remont domu albo lokalu mieszkalnego ale nie został zabezpieczony hipoteką, to nawet jeżeli jego kwota jest wyższa niż 255 550 zł., jest to kredyt konsumencki,
- Przeznaczenie kredytu: dowolne,
- Brak powiązania kredytu z działalnością gospodarczą kredytobiorcy. Od 01 stycznia 2024r. wejdzie w życie nowelizacja obejmująca wyjątek polegający na tym, że kredytem konsumenckim będzie również umowa o kredyt zawarta przez kredytodawcę z osobą prowadzącą gospodarstwo rolne w rozumieniu przepisów o rolniczym ubezpieczeniu społecznym,
- Kredyt / pożyczka udzielana jest przez bank lub instytucję pożyczkową, od 01 stycznia 2024r. wspomniana wyżej nowelizacja wprowadza wyjątek: kredytodawcą kredytu konsumenckiego będzie również SKOK w odniesieniu do swoich członków,
- Brak zabezpieczenia hipotecznego. Kredyty hipoteczne regulowane są odrębną ustawą, przy czym ustawa o kredycie hipotecznym, uchwalona 23 marca 2017r. weszła w życie 21 lipca 2017r. i w ustawie tej nie przewidziano instytucji Sankcji kredytu darmowego. Tym samym umowy o kredyt / pożyczkę hipoteczną zawarte przez kredytodawców z konsumentami w okresie pomiędzy 17 grudnia 2011r. (data wejścia w życie obecnie obowiązującej ustawy o kredycie konsumenckim), a 20 lipca 2017r. (ostatni dzień przed wejściem w życie ustawy o kredycie hipotecznym), o ile spełniają pozostałe warunki, w szczególności dotyczą kredytów / pożyczek nie wyższych niż 255 550 zł. podlegają regulacji ustawą o kredycie konsumenckim, skutkiem czego do takich umów może być stosowana Sankcja Kredytu darmowego.
- umowa kredytu wiązanego – stosunek prawny, na podstawie którego kredytodawca zobowiązuje się zapłacić w imieniu kredytobiorcy za rzecz bądź usługę nabywaną od osoby trzeciej, kredytobiorca zaś zobowiązuje się zwrócić kredytodawcy wskazaną w umowie sumę pieniędzy przeznaczoną na zakup, powiększoną o wskazane w umowie wynagrodzenie kredytodawcy (odsetki, prowizje, opłaty) i w określonym czasie. Umowami kredytu wiązanego są wszystkie „zakupy na raty”.
- kredytodawca / pożyczkodawca – bank lub inna instytucja pożyczkowa, która w zakresie swojej działalności gospodarczej uprawniona jest do udzielania kredytów / pożyczek (dalej w treści: Kredytodawca). Każda instytucja pożyczkowa inna niż bank powinna być wpisana do Rejestru instytucji pożyczkowych KNF.
- pośrednik kredytowy – przedsiębiorca inny niż kredytodawca, który w zakresie wykonywanej działalności gospodarczej lub zawodowej, uzyskuje wynagrodzenie od konsumenta, w zamian za dokonanie na jego rzecz czynności faktycznych lub prawnych związanych z oferowaniem, przygotowaniem lub zawieraniem umowy o kredyt.
- kredytobiorca / pożyczkobiorca – konsument, a więc osoba nie prowadząca działalności gospodarczej, zawierający Umowę z kredytodawcą (dalej w treści zamiennie: Kredytobiorca lub Konsument).
W języku prawniczym ale i potocznym sformułowaniem Sankcją kredytu darmowego (dalej w treści zamiennie SKD), określa się zapis art. 45 ust. 1 Ustawy.
Norma prawna wyrażona w tym zapisie, w zależności od tego czy odnosić ją będziemy do Kredytodawcy (zawsze przedsiębiorcy), czy Kredytobiorcy (tylko i wyłącznie konsumenta), będzie miała dwojaki charakter:
- wobec Kredytodawcy przepis art. 45 ust. Ustawy (SKD), zawsze będzie miał charakter represji – „kary” za dopuszczenie się wobec Kredytobiorcy określonych, wymienionych w Ustawie uchybień, bądź też za nałożenie na Kredytobiorcę nadmiernych, w stosunku do przewidzianych w prawodawstwie, ciężarów lub ograniczeń w związku z udzielonym mu kredytem albo pożyczką. W razie potwierdzenia (najczęściej w wyroku sądowym), że takie naruszenia ze strony Kredytodawcy miały miejsce, zostaje on pozbawiony całości swojego zarobku uzyskanego, bądź zaplanowanego do uzyskania z zawartej Umowy.
- wobec Kredytobiorcy przepis art. 45 ust. 1 Ustawy (SKD), zawsze będzie miał charakter uprawnienia i to uprawnienia „prawo kształtującego”, a zatem takiego, którego wykonanie zmieni dotychczasowy stosunek prawny łączący Kredytodawcę i Kredytobiorcę czyli umowę kredytu, w sposób korzystny dla Kredytobiorcy. W razie potwierdzenia (najczęściej w wyroku sądowym), że określone w Ustawie naruszenia ze strony Kredytodawcy rzeczywiście miały miejsce, Kredytobiorca może skutecznie odzyskać zapłacone dotąd i pozostałe do zapłaty (jeżeli kredyt jest w trakcie spłacania) odsetki umowne, prowizje, opłaty stanowiące zysk Kredytodawcy – w 100%. Tym samym Konsument może zamienić swój drogi kredyt na kredyt darmowy, a to przez fakt, że kwotą jego zobowiązania wobec Kredytodawcy będzie wyłącznie kwota kapitału udostępnionego przez Kredytodawcę do swobodnej dyspozycji Kredytobiorcy.
Jeżeli zatem jesteś Konsumentką / Konsumentem i stroną umowy o kredyt lub pożyczkę albo kupiłaś / kupiłeś ostatnio coś na raty, wiesz już z powyższego, że przysługuje Ci bardzo szczególne uprawnienie pozwalające, w określonych warunkach zamienić swój drogi kredyt (bo każdy jest drogi), na kredyt zupełnie darmowy.
Jeżeli chcesz sprawdzić, czy możesz skorzystać z SKD
skontaktuj się ze mną poprzez ten formularz korespondencyjny.
Nie jestem pośrednikiem, wszystkie czynności w powierzonych
mi sprawach wykonuję bezpośrednio na rzecz Klienta.
Warunki skorzystania z Sankcji kredytu darmowego.
Aby móc skutecznie z skorzystać z uprawnienia do SKD, muszą zostać spełnione określone w Ustawie warunki. Pierwszą ich grupą są przesłanki merytoryczne (rzeczowe), tzn. musi zaistnieć naruszenie prawa przez Kredytodawcę, co ważne, nie każde naruszenie uprawnia do SKD, a tylko takie, które wymienione jest w Ustawie.
Co równie ważne, warunki te nie muszą być spełnione łącznie. Wystarczy, że Kredytobiorca uchybi chociażby jednemu ze swoich ustawowych obowiązków wobec Konsumenta i to w dowolnym stopniu, żeby można ubiegać się zastosowanie SKD.
Szczegółowo o ustawowych podstawach stosowania SKD przeczytasz w zakładce „pytania i odpowiedzi dotyczące SKD”.
Drugim warunkiem skorzystania z SKD jest wypełnienie obowiązku formalnego, polegającego na tym, że Konsument musi złożyć Kredytodawcy skutecznie, w formie pisemnej, oświadczenie woli o skorzystaniu z Sankcji kredytu darmowego. Złożyć skutecznie oznacza złożyć w taki sposób, aby Kredytobiorca mógł się z nim zapoznać.
Trzecią wreszcie przesłanką SKD jest upływ czasu. Zgodnie z Ustawą (art. 45 ust.5), uprawnienie Konsumenta do SKD wygasa, jeżeli stosowne oświadczenie nie zostało złożone w ciągu roku od wykonania Umowy. W tym miejscu warto wyjaśnić, że wykonanie umowy kredytu następuje z chwilą spłaty ostatniej raty kapitałowo-odsetkowej kredytu, bądź z chwilą złożenia przez Kredytodawcę oświadczenia o rozliczeniu i „zamknięciu” kredytu, albo też z chwilą dokonania przez Kredytodawcę jakiejkolwiek innej czynności wobec Kredytobiorcy, jeżeli złożenie takiego oświadczenia lub wykonanie innej czynności przewidziano w Umowie. Trzeba jednak wiedzieć, że wykonaniem Umowy będzie też chwila jej wypowiedzenia przez Kredytodawcę i to zarówno wypowiedzenia umownego, jak i sankcyjnego (złożonego na skutek niewykonywania bądź nienależytego wykonywania obowiązków umownych przez Kredytobiorcę). Zarówno w literaturze jak i w istniejącym już i utrwalającym się orzecznictwie sądów przyjmuje się, że upływ okresu wypowiedzenia stanowi wykonanie umowy, nawet jeżeli po tej dacie Kredytobiorca nie wykonał wszystkich swoich zobowiązań z tytułu umowy kredytu.
Każda odmienna interpretacja prowadziłaby do wniosku, że Kredytobiorca nie spłacając rat po wypowiedzeniu Umowy mógłby, teoretycznie „w nieskończoność” przedłużać czas dający mu możliwość skorzystania z SKD. Tym samym w sposób nieuzasadniony, strona Umowy naruszająca jej warunki byłaby „premiowana” prolongatą swojego uprawnienia.
Wymienione wyżej, wskazane w Ustawie podstawy stosowania Sankcji kredytu darmowego uznać należy i traktować jako kardynalne, a zatem takie, bez wystąpienia których składanie oświadczenia o skorzystaniu z SKD, a tym bardziej wszczynanie w tym przedmiocie procesu sądowego z Kredytodawcą jest raczej niecelowe i prowadzi jedynie do nieuzasadnionych wydatków, związanych z realizacją nie przysługującego Ci, de facto, uprawnienia. Efektywność SKD zależy ponadto od spełnienia wielu, naprawdę wielu innych warunków o charakterze materialno-prawnym i procesowym, które z Twojego punktu widzenia mogą być mniej ważne lub nawet niezauważalne, a jednak mają lub mogą mieć znaczący wpływ na osiągnięcie oczekiwanego efektu, zwłaszcza jeżeli efektem tym ma być wyrok sądu, który potwierdzi, że Możesz zamienić swój drogi kredyt (bo każdy jest drogi), na kredyt darmowy.
Jeżeli chcesz sprawdzić, czy możesz skorzystać z SKD
skontaktuj się ze mną poprzez ten formularz korespondencyjny.
Nie jestem pośrednikiem, wszystkie czynności w powierzonych
mi sprawach wykonuję bezpośrednio na rzecz Klienta.
Konsekwencje skorzystania z Sankcji kredytu darmowego.
Poniżej przedstawię Ci pozytywne (dla Konsumenta) i negatywne (dla Kredytodawcy) skutki skorzystania z SKD. Uprawnienie z art. 45 ust. 1 Ustawy można zrealizować zarówno w trakcie trwania umowy o kredyt / pożyczkę, jak i po jej zakończeniu (wykonaniu), pod warunkiem, że od daty wykonania Umowy nie upłynął 1 rok.
Kredytobiorca, który skutecznie wykona uprawnienie do SKD w trakcie spłacania kredytu (a więc w czasie obowiązywania Umowy), spłaca wyłącznie kapitał udostępniony mu przez Kredytobiorcę. W swojej umowie kredytowej, znajdziesz tę kwotę pod oznaczeniem „całkowita kwota kredytu” UWAGA: Jeżeli w Twojej Umowie całkowita kwota kredytu jest inną kwotą, niż ta, o która wnioskowałaś / wnioskowałeś, bo na przykład powiększona została o wartość prowizji pobranej przez bank, a doliczonej do kredytu, to zostałaś / zostałeś wprowadzony w błąd przez Kredytodawcę. Tym samym, Konsument ma prawo odzyskać od Kredytodawcy wszystkie odsetki umowne, prowizje, opłaty zapłacone dotąd jako części rat kapitałowo-odsetkowych, a w kolejnych ratach spłaca Kredytodawcy tylko część kapitałową, aż do końca trwania Umowy. UWAGA: Jeżeli Jesteś w sytuacji takiej, jak tu opisana i złożysz oświadczenie o skorzystaniu z SKD, złóż równocześnie oświadczenie o potrąceniu wzajemnych należności i zobowiązań z Kredytodawcą, co pozwoli zbilansować „nadpłacone” przez Ciebie kwoty z kolejnymi ratami kapitałowymi.
Kredytobiorca, który skutecznie wykona uprawnienie do SKD po zakończeniu umowy o kredyt, przed upływem 1 roku od daty jej wykonania, może skutecznie dochodzić od Kredytodawcy zwrotu wszystkich zapłaconych mu odsetek umownych, prowizji, opłat – w 100%, stanowiących zysk Kredytobiorcy z tytułu udzielenia Konsumentowi kredytu / pożyczki. Innymi słowy, w takiej sytuacji, podobnie zresztą jak w powyżej opisanej (SKD w trakcie Umowy), Oddasz Kredytodawcy nominalnie tyle, ile pożyczyłaś / pożyczyłeś.
Tym samym, w każdym przypadku skutecznego skorzystania z uprawnienia do SKD, Zamienisz swój drogi kredyt (bo każdy jest drogi), na kredyt darmowy.
Jeżeli chcesz sprawdzić, czy możesz skorzystać z SKD
skontaktuj się ze mną poprzez ten formularz korespondencyjny.
Nie jestem pośrednikiem, wszystkie czynności w powierzonych
mi sprawach wykonuję bezpośrednio na rzecz Klienta.
Kredytodawca, wobec którego skutecznie zastosowano SKD w trakcie trwania Umowy zobowiązany jest zwrócić wszystkie pobrane dotąd w ramach rat kapitałowo-odsetkowych odsetki, a także prowizje, opłaty pobrane zarówno jako części rat kapitałowo-odsetkowych, jak i poza nimi – w 100% oraz zobowiązany jest nie pobierać, do końca trwania Umowy żadnych innych kwot, poza ratami kapitałowymi, aż do całkowitej spłaty kwoty, którą pożyczył Konsumentowi, a ściślej, którą udostępnił Kredytobiorcy do swobodnej dyspozycji.
Kredytodawca, wobec którego skutecznie zastosowano SKD po zakończeniu (wykonaniu) umowy o kredyt / pożyczkę pod warunkiem, że otrzymał i mógł zapoznać się z oświadczeniem Kredytobiorcy przed upływem 1 roku od daty wykonania Umowy, zobowiązany jest zwrócić Konsumentowi wszystkie pobrane od niego odsetki umowne, prowizje, opłaty stanowiące zysk Kredytodawcy z wykonania Umowy – w 100%.
Jak widać z powyższego każde skuteczne zastosowanie SKD wobec Kredytodawcy sprawia, że umowa o kredyt, w której Kredytodawca dopuścił się wobec Konsumenta określonych w Ustawie naruszeń, pozbawia Kredytodawcę w całości zaplanowanego do osiągnięcia, bądź też już osiągniętego zysku z tytułu zawarcia Umowy o kredyt z Konsumentem, który z SKD skutecznie skorzystał. Każdy zatem Kredytodawca, któremu wykazane zostanie, że w relacji umownej z Konsumentem był lub jest nie do końca uczciwy lub wykorzystuje swoją dominującą pozycję, musi liczyć się z ryzykiem udzielenia temu Konsumentowi kredytu zupełnie darmowego.
Podsumowanie czyli „skoro jest tak dobrze to dlaczego płacę tak wysokie koszty kredytu?”
Pytanie - jak wyżej - zadaje pewnie sobie bardzo często, każda i każdy w nas (ja też), kto słyszał choć raz o Sankcji kredytu darmowego. A kto słyszał? Ano niewielu.
Właśnie niska lub niedostateczna świadomość prawna konsumentów jest jedną z głównych przyczyn rzadkiego wykorzystywania przez nich uprawnienia z art.45 ust.1 Ustawy. Kolejną, pochodną tej pierwszej, przyczyną jest brak dostatecznie fachowej pomocy prawnej, z której konsumenci mogliby na co dzień korzystać w opisywanym temacie. Jeżeli bowiem konsument „nie zgłasza” zapotrzebowania na taką usługę to mało który prawnik będzie się nią zajmował. A jeżeli już znajdzie się prawnik, który przy pomocy analityka finansowego przeanalizuje Twoją Umowę, znajdzie podstawy i doradzi złożenie oświadczenia o SKD, to zakładam z prawdopodobieństwem graniczącym z pewnością, że każdy Kredytodawca odrzuci Twoje oświadczenie jako bezzasadne (to trzecia przyczyna bierności Kredytobiorców w stosowaniu SKD) i, na wszelki wypadek postawi w stan podwyższonej gotowości swoich prawników, żeby mogli skutecznie obalić wszystkie Twoje argumenty przed sądem. Właśnie – to kolejna przyczyna: orzecznictwo sądowe w zakresie SKD jest tyleż ubogie co niejednoznaczne. Pomimo, iż Sankcja kredytu darmowego istniała już w poprzedniej ustawie o kredycie konsumenckim z 2001r., a w obecnie obowiązującym stanie prawnym jest kontynuowana, stwierdzić trzeba, że wykorzystywana była dotąd bardzo rzadko, wręcz incydentalnie. Chciałoby się przyznać, iż to na skutek braku podstaw do jej stosowania bo wszystkie umowy o kredyt nader „przyjaźnie” traktowały Konsumentów. Nawet jeżeli tak było, to obecnie niestety (dla Konsumentów), stan faktyczny nie wygląda tak dobrze. Analitycy rynku finansowego szacują, że około 70% umów o kredyt konsumencki może podlegać Sankcji kredytu darmowego (źródło danych: money.pl z dnia 30.07.2023r.), a fala pozwów sądowych przeciwko kredytodawcom może być w najbliższych latach porównywalna z ilością pozwów „frankowych”.
Mam nadzieję, że powyższy artykuł przekona Cię Droga Konsumentko / Drogi Konsumencie do aktywności. Jeżeli bowiem chcesz się przekonać, czy możesz zamienić swój drogi kredyt (bo każdy jest drogi), na kredyt darmowy, to inicjatywa jest wyłącznie w Twoich rękach.
Zapraszam do kontaktu i skorzystania z moich usług.
W zakładce FAQ Znajdziesz najczęściej zadawane pytania i odpowiedzi na nie.
W zakładce „dokumenty do pobrania” Znajdziesz:
- regulamin współpracy w zakresie analizy umów kredytowych i prowadzenia spraw powierzonych (Regulamin),
- wzór zlecenia analizy Twojej umowy kredytowej, z zachowaniem wymogów ochrony informacji i danych, zgodnie z Polityką prywatności mojej kancelarii,
- wzór umowy o świadczenie usług w zakresie pozasądowej pomocy prawnej,
- wzór umowy o prowadzenie sprawy sądowej,
- Politykę prywatności,
- numer telefonu i adres poczty elektronicznej, będące do Twojej dyspozycji po nawiązaniu współpracy ze mną,
- dane rejestrowe osoby prawnej, którą reprezentuję,